رصدخانه مهاجرت ایران

رصدخانه مهاجرت ایران در پی نیازهای چند جانبه سیاستگذاران، سیاست پژوهان و محققان حوزه مهاجرت ایران به داده ها و اطلاعات دقیق، تحلیل های واقعی و برنامه ها و پیشنهادات سیاستی  متکی  بر  شواهد؛  و با حمایت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در بستر پژوهشکده سیاستگذاری دانشگاه شریف در سال 97 ایجاد شد. در پی تلاش‌هایی که گروه سیاستگذاری مهاجرت در پژوهشکده سیاستگذاری شریف در حوزه های مختلف مهاجرت از جمله مطالعات تطبیقی برنامه‌ها و سیاست های کشورهای منتخب در حوزه چرخش نخبگان و مهاجرت نیروی کار ماهر و تحصیلکرده ، جابه‌جایی و مهاجرت دانشجویان ، عوامل موثر بر مهاجرت و بازگشت ایرانیان مهاجر به ویژه دانش‌آموختگان دانش گاهی، کار آفرینان مهاجر درکشورهای مهاجر پذیر  انجام داده بود، در سال 97 در پی تحولات اقتصادی شدید در جامعه ایران و بازگشت موج تمایل به مهاجرت در میان گروه های مختلف  اجتماعی این گروه تصمیم به برگزاری پیمایشی در میان گروه های مختلف اجتماعی از جمله دانش جویان کارآفرینان و مهاجران بازگشته به کشور برای سنجش تاثیر تحولات اقتصادی بر میل و تصمیم آنها بر مهاجرت گرفت. در این راستا و پی احساس نیاز ایجاد شده در سیاستگذار برای پایش مداوم وضعیت ایران و جهان در حوزه های مختلف مهاجران به ویژه دانشجویان ، افراد تحصیلکرده ، کارافرینان  و …. و همچنین وضعیت ایران در شاخص های مختلف مرتبط با مهاجرت تصمیم به ایجاد رصد خانه مهاجرت ایران گرفته شد.

رصدخانه مهاجرت ایران در صدد است وضعیت مهاجرت به ایران و از ایران را در میان گروه های مختلف هدف پایش کند، این پایش گروه های مختلف مانند مهاجران اقتصادی، مهاجران تحصیلی، پناهجویان و مهاجران ماهر و تحصیل کرده را در برمی‌گیرد، علاوه بر آن وضعیت تمایلات جامعه به مهاجرت در میان گروه های مختلف اجتماعی و دلایل آن با پیمایش های دوره ای محدود یا گسترده مورد بررسی قرار می‌گیرد؛ همچنین رصدخانه مهاجرت ایران محملی است که می‌تواند به تدریج  داده‌های مختلف تولیدی در حوزه‌های مختلف مرتبط با مهاجرت را یکجا جمع آوری کرده و بستری از داده ها و اطلاعات را  ایجاد نماید که رصدخانه وسایر افراد و گروه‌های پژوهشی به ویژه سیاست پژوهان و برنامه‌ریزان با دید باز و برمبنای دانش واقعی به برنامه ریزی و سیاستگذاری در این حوزه مهم موثر بر نیروی انسانی و در نتیجه توسعه کشور بپردازند.

مهاجرت پدیده‌ای چندوجهی با ابعاد مختلف اقتصادی و اجتماعی است که با استخراج داده‌ها و داشتن تصویر منظم سالیانه از روندهای مهاجرتی، می‌توان به تاثیر عوامل مختلف بر این پدیده پی برد. برای مثال، بررسی روندهای مهاجرتی در طول چند سال گذشته نشان می‌دهد که با تصویب برجام در سال 2015 و ایجاد فضای امیدواری اجتماعی و گشایش اقتصادی کشور، ما شاهد کاهش و افت مهاجرت‌های بین‌المللی به خارج از کشور و تشدید بازگشت متخصصان به داخل کشور بودیم. در عین حال، بعد از بازگشت تحریم، مجدداً شاهد فزونی گرفتن میل و تصمیم به مهاجرت هستیم.

لذا داشتن تصویر آماری دقیق از مهاجرت، به کشف دلایل و ریشه‌های واقعی آن کمک شایانی می‌کند. از این رو رصدخانه مهاجرت ایران با هدف رصد و ارائۀ اطلاعات مهاجرتی می‌کوشد تا داده‌های روشنی برای تصمیم‌های کلان حاکمیتی و سیاستگذاری کشور و آگاهی شهروندان ایرانی ارائه دهد؛ در کنار یادداشت‌های تحلیلی و گزارش‌های تخصصی موضوعی از سوی رصدخانه، سالنامه مهاجرتی ایران یکی از دستاوردهایی‌ست که روندهای آماری و چالش‌های مهاجرتی را در حوزه‌های مختلف اعم از جابه‌جایی بین‌المللی دانشجویان، مهاجرت‌های کاری و اقتصادی، مهاجرت‌های اجباری و پناهجویی ارائه می‌دهد.

ما در رصدخانه مهاجرت ایران با ارائۀ اطلاعات واقعی و علمی حوزۀ مهاجرت در کنار تحلیل‌های به‌روز و متقن در پی آگاه‌سازی گروه‌های متفاوتی از ایرانیان هستیم، تلاش برای تولید، نشر اخبار و داده‌های واقعی فضای مهاجرت، ابهام‌زدایی از مفاهیمی که ممکن است دستخوش بازی رسانه‌ای فرصت‌طلبان و سردرگمی مخاطب‌ها شود، بخشی از مسئولیت‌های اجتماعی رصدخانه مهاجرت ایران است.