درباره نشست
این جلسه از رویدادهای «توسعه پایدار برای ایران» به موضوعی متفاوت و کمتر پرداخته شده و اما بسیار مهم اختصاص دارد.
اغلب ما هیچ وقت فکر نکرده ایم که چه اهمیتی دارد که نانی که می خوریم با چه گندمی درست شده باشد. وارداتی باشد، خارجی باشد، اصلاح شده باشد، تراریخته باشد و یا گندم باستانی هزاران ساله این سرزمین باشد. شاید ندانیم اهمیت این موضوع چیست و اصلا چه ارتباطی به سلامت ما، امنیت غذایی، حفظ منابع آب و خاک و در یک کلام توسعه پایدار ایران عزیزمان دارد.
در این جلسه به بهانه این موضوع، نگاهی از نزدیک به دو دهه تلاشهای آقای احمد طاهری از فعالین حوزه کشاورزی استان سمنان برای احیای «گندم خراسان» خواهیم انداخت.
احمد طاهری، اهل گرمسار در استان سمنان است و بیش از ۳۰ سال است که در حوزه کشاورزی کار می‌کند. او حدود ۲۳ سال در حوزه حفاظت از تنوع زیستی و ذخایر راهبردی ژنتیک و ۱۷ سال بر روی امنیت غذایی، حاکمیت غذایی و سلامت غذا فعالیت کرده است.
آقای طاهری، سال‌هاست در پی احیای گندم خراسان در ایران است. گندمی که قدمت پنج هزارساله دارد و تنها گندم باستانی جهان به شمار می‌رود و از نظر مواد مغذی و ریزمغذی‌ها و عناصر مورد نیاز بدن مانند سلنیوم، منیزیوم، روی و غیره بسیار غنی است. این گندم اگرچه در ایران مهجور است اما در بسیاری از کشورهای جهان از جمله ایتالیا و فرانسه و امریکا در مقیاس وسیع کشت می‌شود.
مهندس طاهری در سال ۱۳۸۶ پس از طی کردن مراحل قانونی از مزرعه‌ای در کشور فرانسه، ۷۵ گرم بذر گندم خراسان را تهیه و وارد ایران کرد و توانست در این سال‌ها این مقدار را به حدود ۱۰۰ تن افزایش داده و کشاورزان ۲۴ استان کشور به کشت آن بپردازند.
گندم خراسان تا حدود ۶۰ سال پیش در ایران کشت می‌شده است. اما با ورود بذرهای پرمحصول و دستکاری شده، به تدریج از مزارع ایران حذف شد. وقتی بذرهای پرمحصول وارد ایران شدند و کشاورزان با سموم و کود شیمیایی می‌توانستند انواع پر محصولی را تولید کنند، به تدریج گندم خراسان و چند رقم بومی دیگر که مخصوص نان بوده و عطر و طعم ویژه‌ای داشتند، از گردونه تولید خارج شدند.
آقای طاهری، حفاظت از میراث ژنتیکی که متعلق به سرزمین ایران زمین است را وظیفه خود می‌داند. به همین دلیل بیش از ۱۵ سال است که روی این بذر کار می‌کند و توانسته به قدری آن را توسعه دهد که تقاضا برای آن افزایش چشمگیری پیدا کرده است. توسعه کشت گندم خراسان در کشور، تحت مدیریت ایشان و در مقاطعی با کمک موسسه توسعه پایدار محیط زیست و برنامه SGP عمران ملل متحد UNDP انجام شده است. با توجه به این‌که بذر گندم خراسان که در اختیار بهره‌برداران قرار می‌گیرد، ضمن سازگاری با خاک و هوای ایران، سم و کود کمتری نیاز دارد و نیز علف کمتری دارد، کشاورزان از این بذر استقبال کرده و آن را بین خودشان توزیع و ترویج می‌کنند.
طاهری در مجموعه شخصی خود به نام گروه کشاورز-نانوا نیز محصولات گندم خراسان را تولید و زنجیره ارزش آن را کامل می‌کند.
مدل کشاورز-نانوا مدلی است که در آن، تولید نان، از تولید گندم شروع می‌شود. یعنی علاوه بر نوع گندمی که کشت می‌شود، نوع تغذیه و مبارزه با آفات نیز بسیار مهم است. در این مدل، در مزرعه‌ای که گندم کشت می‌شود، کار تمیز کردن آن نیز انجام می‌شود و در همان روستا با آسیاب سنگی تبدیل به آرد و سپس در نانوایی مستقر در همان‌جا پخت می‌شود و به بازار عرضه می‌شود. آقای طاهری امیدوار است که اندیشه کشاورز-نانوا بتواند در نقاط بیشتری از ایران عزیزمان گسترش پیدا کند تا نان با کیفیت، سالم، مقوی، و دوستدار منابع آب و خاک و توسعه پایدار ایران عزیزمان، بر سر سفره های مردم قرار بگیرد.
_پژوهشی.png)
