ارزیابی راهبردی بند دوم سیاست‌های اقتصاد مقاومتی

پروژه

اندیشکده صنعت و توسعه پایدار
کارفرما : مجمع تشخیص مصلحت نظام
سال آغاز و پایان : ۱۳۹۷

معرفی

ارزیابی راهبردی بند دوم سیاست‌های اقتصاد مقاومتی
این پروژه به بررسی و ارزیابی بند دوم سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی می‌پردازد. در بند دوم اهدافی همچون پیشتازی اقتصاد دانش بنیان، پیاده سازی و اجرای نقشه جامع علمی کشور، ساماندهی نظام ملی نوآوری به منظور ارتقا جایگاه جهانی کشور، افزایش سهم تولید و صادرات محصولات و خدمات در منطقه مدنظر قرار گرفته است. با توجه به مفاهیم دانش بنیان و دستیابی به رتبه اول اقتصاد دانش بنیان موجود در این بند، می توان سه موضوع کلی اقتصاد دانش بنیان، نظام ملی نوآوری و نقشه جامع علمی کشور را در آن شناسایی نمود.

در این تحقیق انواع مدل های ارزیابی اقتصاد دانش بنیان و نظام ملی نوآوری و همچنین انواع مدل های سنجش این دو موضوع مهم در جهان و ایران مورد بررسی قرار گرفت و نهایتا مدلی متشکل از ۸ دسته شاخص ورودی و ۲ دسته شاخص خروجی تعیین گردید. دسته شاخص های ورودی این مدل عبارت اند از: آموزش-وپرورش، آموزش عالی، منابع انسانی، منابع مالی، زیرساخت ها، محیط نهادی، اقتصاد کلان و حکمرانی و دسته شاخص های خروجی عبارت اند از: خلق دانش و دستاوردهای اقتصاد دانش بنیان. این ۱۰ دسته شاخص نیز با توجه به ماهیت خود در دو دسته اقتصاد دانش بنیان و نظام ملی نوآوری به صورت تخصصی مورد بررسی قرار گرفتند. با وجود درهم تنیدگی شاخص های اقتصاد دانش بنیان با نظام ملی نوآوری، اما به جهت بررسی دقیق تر، دسته شاخص های منابع مالی، زیرساخت ها، محیط نهادی، اقتصاد کلان، حکمرانی و دستاوردهای اقتصاد دانش بنیان در ذیل اقتصاد دانش‌بنیان و دسته شاخص های آموزش و پرورش، آموزش عالی، منابع انسانی و خلق دانش در ذیل نظام ملی نوآوری تحلیل و بررسی شدند. برای هر یک از این دسته شاخص ها با استفاده از گزارش های معتبر بین المللی و داخلی، تعداد زیادی شاخص استخراج گردید که مجموعاً ۹۷ مورد را در برگرفتند. همچنین برای تکمیل اطلاعات کمّی، از مصاحبه ی نیمه ساختاریافته و گزارش های رسمی نهادهای درگیر در امر اقتصاد دانش بنیان نیز استفاده شد و نظر خبرگان حوزه های مختلف مرتبط با اقتصاد دانش بنیان مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت. با توجه به مطالعات انجام شده، مهم ترین یافته هایی که در ذیل دسته های اقتصاد دانش بنیان به دست آمدند بدین شرح اند.

در دسته تأمین مالی، مهم ترین یافته ها عبارت اند از:

۱. کاهش هزینه کرد و سرمایه گذاری در پژوهش و تحقیق و توسعه
۲. ناکارا بودن روش های تأمین مالی در ایران
۳. عدم موفقیت سرمایه گذاری ریسک پذیر در ایران
۴. فقدان نظام ضمانت اعتباری در ایران
۵. سهم ناچیز بخش خصوصی در تأمین مالی اقتصاد دانش بنیان

همکاران

دکتر علی ملکی

دکتر علی ملکی

امیرعلی کریمی

امیرعلی کریمی

اسماعیل عبدی

اسماعیل عبدی

علی اسمخانی

علی اسمخانی