عملیاتی سازی مفهومی به نام سرا با هدف سوق دادن دانشگاه آزاد اسلامی به سوی دانشگاه حل مساله

مسائل منطقه‌ای، مسئله آب، محیط زیست، مهاجرت، مناقشات ناشی از مطالبات مردمی از نهادهای دولتی و خصوصی، روندهای نگران کننده بهداشت و سلامت، تنها نمونه ای از چالش‌های پیچیده فعلی کشور هستند. این مسائل، روز به روز در حال پیچیده‌تر شدن هستند و از سوی دیگر مسائل پیچیده جدیدی نیز در حال ظهور هستند. در ادبیات، به این قبیل مسائل فراگیر، چندذینفعی و انسان‌محور، که درک و فهم متفاوتی از آنها وجود دارد، «مسائل بدقلق» اطلاق می‌شود. ابعاد و پیچیدگی‌های انسانی و سیستمی این مسائل، باعث می‌شود که راه‌کارهای مرسوم حل مسئله، در مقابله با این چالش‌ها موثر نباشند. همانطور که تجربیات کشور در این حوزه نشان می‌دهد، ابزارها و روش‌های سلیقه‌ای، بسته و تک‌بعدی سیاست‌گذاری، تنها مناسب مسائل ساده و قابل پیش‌بینی هستند و ظرفیت مواجهه با مسائل بدقلق را ندارند.

مداخله در این مسائل غالبا در مرز دانشگاه ها، بنگاه ها، نهادهای مدنی و دولت ها صورت می‌گیرد. انگیزه‌ها، منافع، گفتمان ها، اجتماعات و روابط قدرت میان ذی نفعان مختلف بر روند شکل‌گیری راه حل ها تاثیر می‌گذارند. نقشی که دانشگاه ها در فرآیند حل این مسأئل ایفا می‌کنند تاثیر گذاری بر توسعه‌ی سرمایه انسانی توانمند در حل مسائل، ایجاد اجتماعات حل مسأله و شکل دادن به گفتمان های موثر بر روند حل مسائل است.

مفهوم”سرا”محیطی است برای شکل دادن تعاملات اجتماعی میان ذی نفعان موثر در حل مسأله، اجتماعات حل مسأله، جستجو و پرورش استعداد موثر بر حل مسائل و ایجاد فرصت برای ورود یا تزریق این استعدادها به بدنه حل مسأله کشور. در این اجتماعات، استعداد های بالقوه حل مسائل اساسی کشور از رشته مختلف و مرتبط با آن مسأله، اهالی صنعت، بازرگانان و سیاست گذاران و فعالان اجتماعی و سایر ذی نفعان مرتبط با آن مسأله حضور به هم رسانده و با طراحی های نوآورانه پیرامون مسأله مورد بحث در هر سرا، به تعامل و گفتگو و برقراری ارتباط و تولید ایده ها می پردازند. آن چه که در این بخش سرا نامیده می شود در واقع همان کارکرد اصلی دانشگاه است که تقریبا تمام دانشگاه های مطرح در دنیا به شکل های مختلفی این نقش را ایفا می کنند. در تعاریف امروزی دانشگاه ها به چنین نقشی اصطلاحا دانشگاه نسل چهارم نیز گفته می شود.

محیط هایی از این قبیل انگیزه های متعددی را برای ذی نفعان مختلف جهت حضور در آن فراهم می کنند. طراحی موفقیت آمیز سرا، تاحد زیادی وابسته به کشف انگیزه ذینفعان مختلف و لحاظ کردن آن در مدل عملیاتی سرا هست. برای مثال در ارتباط با انگیزه های ذی نفعان مختلف برای حضور در سرا می توان، موارد زیر را برشمرد:

دانشجویان با هدف انجام پایان نامه های کاربردی تر، ارتباط با اهالی صنعت، یادگیری عملی، شناخته شدن و دسترسی به فرصت های بهتر کاری در این اجتماعات حضور به هم می رسانند.

اساتید با هدف نزدیک شدن به اجتماعات حل مسأله، شناسایی دانشجویان توانمند و مستعد، پیداکردن ارتباطات لازم برای تأمین منابع مالی فعالیت‌های پژوهشی خود، دسترسی به اطلاعات و دانش روز صنعت، مطرح شدن در اجتماعات حرفه ای در سراها مشارکت می‌کنند.

صنعتی‌ها با هدف جذب استعدادهای ناشناخته و توانمند در حوزه مرتبط با خود، جذب ایده‌های علمی جهت حل مسائل خود و تعریف فعالیت مشترک پژوهشی و توسعه ای در این اجتماعات حضور به هم می‌رسانند.

سیاست‌گذاران با هدف عرضه مسائل کشور در این اجتماعات، بالا بردن فهم اجتماعات حل مسأله از مسائل کشور و یافتن مسیرهایی برا مواجهه و حل مسائل در این اجتماعات حضور به هم می رسانند.

نهادهای مدنی و NGOها نیز برای به اشتراک گذاشتن دانش خود و ترغیب دانشگاه‌ها و مراکز صنعتی و اقتصادی برای ورود به حل مسائل، در این اجتماعات مشارکت می‌کنند.

 

هدف این پژوهش طراحی مدل سرای نوآوری است که قالب چند زیر هدف دنبال می‌شود:
۱) ایجاد فضایی برای شناسایی، جذب و معرفی استعدادهای حل مسأله به جامعه وصنعت
۲) ایجاد محیط اجتماعی جهت کنار هم قراردادن، شکل دهی گفتگوهای غیر رسمی و روابط دوستانه و شبکه‌ها میان ذی‌نفعان از حوزه‌های مختلف.
۳) ایجاد محیط اجتماعی برای تولید و انتقال دانش ضمنی و مفاهیم علمی، به واسطه ارتباط اهالی صنعت، سیاست‌گذاران و استعدادهای حل مسأله از حوزه‌های مختلف با یکدیگر
۴) توانمندسازی و حرفه‌ای سازی استعدادهای بالقوه برای حل مسائل اساسی کشور
۵) ایجاد محیطی اجتماعی برای شکل‌گیری و حرفه‌ای‌ سازی تیم های حل مسأله و توسعه ایده‌ها و راه حل ها پیرامون مسائل مختلف

این پژوهش با استفاده از الگوگیری مفهوم Innovation hub و با در نظر گرفتن مشخصات و اقتضائات دانشگاه آزاد اسلامی تدوین شده است.