چکیده
رتبه‌بندی بین‌المللی دانشگاه‌ها از سال 2003 با آغاز به کار رتبه‌بندی شانگهای (ARWU) کلید خورد. ذینفعان مختلف از جمله مسئولین آموزش عالی در مواجهه با تنوع شاخص‌ها و روش‌شناسی‌های رتبه‌بندی‌ها، لازم است تفسیر صحیحی از نتایج و محدودیت‌های رتبه‌بندی‌ها داشته باشند. محورهای مورد بررسی برای 7 رتبه‌بندی منتخب عبارت بوده‌اند از: اینکه رسالت و ماموریت رتبه‌بندی تجاری است یا غیرتجاری، و پژوهشی یا آموزشی؛ جامعه هدف کلیه دانشگاه‌ها هستند یا دانشگاه‌های برتر یا دانشگاه‌های پژوهشی و به چه تعداد بررسی و منتشر می‌شوند؛ شاخص‌ها جمیع پنج ماموریت دانشگاه یعنی آموزش، پژوهش، ارتباط با صنعت، همکاری و مشارکت علمی داخلی و بین‌المللی، و استفاده از دانشجو و عضو هیأت علمی بین‌المللی را پوشش می‌دهند و یا خیر؛ داده‌ها از نوع کتاب‌شناختی هستند (پایگاه داده ISI یا اسکوپوس یا غیره) و یا پیمایشی و یا منابع خوداظهاری و ثانویه دیگر؛ آیا در تحلیل روند دانشگاه‌ها صعود و نزول ناشی از تغییر روش‌شناسی از تغییرات عملکردی دانشگاه‌ها قابل‌تفکیک هستند؛ قالب ارائه نتایج؛ و میزان دسترس‌پذیری و شفافیت نتایج نهایی و نیز داده‌های خام و روش‌شناسی از جمله روش نرمالیزاسیون. پاسخ به سوالات فوق کمک می‌نماید تا در پرتو درک محدودیت‌ها و ویژگی‌های متمایز هر رتبه‌بندی، تصویری یکپارچه‌تر از دانشگاه‌ها به دست آید.
کلیدواژه‌ها: رتبه‌بندی موسسات آموزش عالی، شاخص‌های ارزیابی، رتبه‌بندی های تایمز، کیو اس، شانگهای، وبومتریک، لیدن، یو اس نیوز، پایگاه استنادی علوم جهان اسلام.
Methodology of International University Rankings
نجم الدین یزدی
