ارسلان ویسیمتن
امروزه داده‌ها اهمیت زیادی دارند و می‌توانند در سطوح مختلف سیاستگذاری، برنامه‌ریزی و اجرا جهت دهنده و البته کمک کننده باشند. معاونت توسعه فناوری و مطالعات سینمایی طبق روال هر ساله، سی و هشتمین سالنامه آماری فروش فیلم و سینمای ایران در سال 1401 را به‌تازگی منتشر کرده است. این گزارش آمار و اطلاعات فروش سینمای ایران را از دو منظر فیلم‌های سینمایی و سینما در دو سطح و گستره کشوری و استانی بررسی می‌کند. مطالعه و بررسی سالنامه سینمایی ایران از منظر استانی علاوه بر اینکه تصویر مناسبی را از وضعیت سینمای ایران در هر استان به دست می‌دهد، می‌تواند حاوی مسائل و نکات جذابی برای تصمیم‌گیران، دست‌اندرکاران و مخاطبان سینما نیز باشد. بر همین اساس در این یادداشت به سالنامه آماری فروش فیلم و سینمای ایران در سال 1401 از منظر استانی نگاه می‌شود و نکات مهم آن مورد بررسی قرار می‌گیرد.
نگاهی به فروش سینمای ایران از منظر استانی
درآمد گیشه سینمای ایران در سال 1401 بیش از 420 میلیارد تومان است. اگر از منظر استانی به آمارهای فروش نگاه کنیم، استان تهران با فروش 206 میلیارد تومانی، تقریبا نیمی از فروش سینمای ایران را به خود اختصاص داده است و فیلم‌های سینمایی سال 1401 در 30 استان دیگر فقط کمی بیش از استان تهران فروش داشته‌اند. همچنین استان کهکیلویه و بویر احمد با فروش 49.5 میلیون تومان، کم‌‌فروش‌ترین استان کشور بوده است.
توزیع تماشاگران سینمای ایران از منظر استانی
بررسی توزیع تماشاگران نیز نتایج تقریبا مشابهی را با میزان فروش نشان می‌دهد؛ در سال 1401 سینمای ایران مجموعا تعداد 13,672,357 تماشاچی داشته است که تهران با 5,951,701 تماشاچی و کهکیلو و بویر احمد با 2,749 تماشاچی، به‌ترتیب پرتماشاگرترین و کم‌ترین تماشاگر استان‌های کشور هستند. با این حال، بررسی‌ها نشان می‌دهد که به غیر از تهران، دو استان خراسان رضوی و اصفهان هم در سال 1401 شاهد حضور بیش از یک میلیون تماشاچی در سالن‌های سینمایشان بوده‌اند. همان‌گونه که اشاره شد این آمارها هم برای سیاستگذاران سینمایی و هم برای سرمایه‌گذاران، سازندگان و دست‌اندرکاران حائز اهمیت است و می‌تواند در هر یک از سطوح مذکور باعث تصمیم‌های مختلفی شوند. برای مثال استان کهکیلو و بویر احمد فقط یک سالن سینما دارد و شاید این آمار، چندان هم عجیب نباشد. همچنین به نظر می‌رسد در این استان و سیار استان‌هایی با عملکرد مشابه مانند: ایلام، بوشهر و... بحث ترویج و گفتمان‌سازی نیز باید مورد توجه قرار بگیرد.
استان‌های برتر از نظر میزان کارایی سینما
یکی از سنجه‌های مهم در بررسی عملکرد استانی سینماهای کشور، میزان کارایی آن‌هاست. با توجه به عدم زیرساخت‌ها و امکانات برابر در استان‌های مختلف، این شاخص می‌تواند تصویر بهتری را از میزان بهره‌وری سینماهای کشور در اختیار قرار دهد. منظور از میزان کارایی در اینجا نسبت تعداد صندلی سینماهای یک استان به تعداد تماشاچیان است. مطابق با داده‌های سالنامه سینمایی سال 1401، استان زنجان با میزان کارای 253، بالاترین کارایی را در میان استان‌های کشور دارد. پس از زنجان، استان قزوین با کارایی 226 در رتبه دوم ایستاده و خراسان رضوی نیز با کارایی 206 در جایگاه سوم قرار دارد. بر همین اساس به‌نظر می‌رسد سیاست‌گذاری‌ها و سرمایه‌گذاری در این استان‌ها بیشتر باید به سمت توسعه سالن‌های سینما و افزایش تعداد صندلی‌ها باشد.
سینماهای پرفروش و پرتماشگر کشور
از ده سینما با بیشترین فروش در سال 1401، شش سینما در تهران، دو سینما در اصفهان و استان‌های مشهد و شیراز هر کدام یک نماینده دارند. بر اساس داده‌های موجود، پردیس سینمایی کورش تهران، با بیش از 42.5 میلیارد تومان فروش و با اختلاف قبل توجهی نسبت به سایر سینماهای کشور، پرفروش‌ترین سینمای ایران در سال 1401 بوده است. پردیس سینمایی ایران‌مال با میزان فروش 24.6 میلیارد تومانی در رتبه دوم قرار دارد و رتبه سوم نیز با فروش 14 میلیارد تومانی به پردیس سینمایی هویزه مشهد اختصاص یافته است.
همچنین مطابق با لیست ده سینمای پرتماشاگر کشور، تفاوت چندانی بین سینماهای پرتماشاگر با سینماهای پرفروش مشاهده نمی‌شود و به غیر از جابه‌جایی در رتبه‌ها، فقط سینما آفریقا مشهد جایگزین پردیس سینمایی سیتی سنتر اصفهان شده است.
سینماهایی با بالاترین میزان کارایی
منظور از کارایی هر سینما، نسبت تعداد صندلی به تعداد تماشاچیان جذب شده آن سینماست. بر همین اساس، پدیس سینمایی شیراز مال با کارایی 614، از نظر میزان کارایی برترین سینمای کشور است. پردیس سینمایی هدیش تهران با کارایی 585 در رده دوم قرار دارد و رتبه سوم نیز با کارایی 548 در رده سوم ایستاده است. گر چه پراکندگی جغرافیایی و مکان این سینما متغیرهای مهمی در این رتبه‌بندی هستند، اما به‌صورت کلی به نظر می‌رسد که دست‌اندرکاران سینماهای مختلف می‌توانند به‌عنوان نمونه‌های موفق، عملکرد این سینماها را مشاهده و از نحوه کار آن‌ها استفاده کنند.
جمع‌بندی و نتیجه‌گیری
سالنامه آماری فروش فیلم و سینمای ایران در سال 1401، اطلاعات ارزشمندی را در اختیار ما قرار می‌دهد. بررسی داده‌های این سالنامه نشان می‌دهد عمده فروش و تماشاگران سینمای ایران، در استان تهران و چند استان بزرگ دیگر متمرکز است. همچنین استان‌هایی مثل زنجان، قزوین و خراسان رضوی از نظر میزان کارایی سینما عملکرد خوبی داشته‌اند. در سطح سینماها نیز پردیس سینمایی کورش تهران بیشترین فروش و تماشاگر را داشته و پردیس سینمایی شیرازمال بالاترین کارایی را داشته است. به‌طور کلی یافته‌های این سالنامه می‌تواند به سیاستگذاران، سرمایه‌گذاران و دست‌اندرکاران سینما در تدوین برنامه‌ها و سیاست‌های مناسب برای توسعه سینما در سطح ملی و استانی کمک شایانی کند.
_پژوهشی.png)
