آنگاه که از توسعه صحبت میشود، مردم کشورهای جنوب جهانی چشم به شمال جهانی میدوزند. این یک رسم معمول است که دیدگاهها، پیشرفتها و سیستم جاری در شمال جهانی، در محاورههای روزانه و سیاستگذاریها و تصمیمگیریهای جنوب، به عنوان الگوی کارآمد مطرح شود و مورد تقلید قرار گیرد. این نوع رویکرد به شمال، اما در عمل یا اجرایی نمیشود و یا اجرای آن نتایج مشابه به بار نمیآورد.
در بین عوامل متعددی که برای این مساله وجود دارد، آنچه تقریباً به آن توجهی نشده، “کالیبره نبودن” دیدگاههای جهانی ماست. بدین معنی که در عمل، مردمان غرب آسیا بهویژه ایران غیر از آگاهی کم و بیشی که از منطقه خود دارند، از شرایط دیگر کشورها خصوصاً کشورهای جنوب جهانی بیخبرند. ترجیح عمومی یک جنوبی برای زیستن و یا الگوبرداری، یک کشور شمالی است. این نگاه اگرچه میتواند نیروی محرکی برای حرکت باشد، اما باعث ایجاد یک مونوپل تقلیدی شده است. انگار که همه چیز در شمال خوب است و همه چیز در جنوب بد: ما دائم در حال ملامت خویش و خود کمبینی و افسردگی جمعی هستیم چرا که دنیایی (شمال) را پیش رو داریم که به غایات آمال انسانی نزدیک شدهاند و ما عقب ماندهایم.
ما نیاز داریم که در هر یک از مسیرهای توسعه، پیشرفت، رشد اقتصادی و تعالی، علاوه بر توجه به کشورهایی که در وضعیت بهتری نسبت به ما قرار دارند، شرایط و تجربه کشورهای هم رده و یا پایینتر از خود را بیشتر و عمیقتر مورد دقت قرار دهیم. این تنظیم نگاه باعث ایجاد یک تفکر واقعیتنگر است. تفکری که کمبود آن به شدت احساس میشود.
امیدوارم گزارش من از مشاهداتم در کامبوج دریچهای به روی توسعهچیهای ایران بگشاید تا دیدگاههای خود را اصلاح (کالیبره) کنند و مسیر توسعه کشور و منطقه را با آگاهی بیشتری طی نمایند.
سخنران: صابر معصصومی
کارشناس توسعه بین الملل
مدیر سابق سرزمین جنگلهای سیلابی رود بزرگ مکونگ (WWF کامبوج)، همکار پیشین UNDP، IUCN و کنوانسیون رامسر، دانشآموخته دانشگاه ایستآنگلیای انگستان