سازگاری فرهنگی - اجتماعی دانشجویان بین‌المللی در ایران

به گزارش ایسنا، دکتر عبدالحمید علیزاده در بیست و ششمین رویداد سیاستی پژوهشکده سیاست‌گذاری دانشگاه صنعتی شریف (برنامه آفاق) که با همکاری انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات با عنوان «سازگاری فرهنگی- اجتماعی دانشجویان بین‌المللی در ایران» برگزار شد، در مورد سیاست‌های آموزش عالی و مسائل فرهنگی و اجتماعی دانشجویان بین‌المللی گفت: در ۱۰ سال گذشته، یکی از اتفاقاتی که افتاد این بود که در شورای‌عالی انقلاب فرهنگی، نگاه ویژه به دانشجویان بین‌المللی به وجود آمد و مصوبه‌ها و بخش‌نامه‌هایی در این زمینه تدوین و تصویب شد.

معاون همکاری‌های علمی مرکز همکاری‌های علمی بین‌المللی وزارت علوم در ادامه بیان روند سیاست‌گذاری‌ها در زمینه پذیرش دانشجوی بین‌المللی گفت: در سال ۹۴ با تدوین آیین نامه ای، موضوع جذب دانشجوی بین‌المللی رسمیت یافت و ابن آیین نامه به دانشگاه‌های سراسر کشور ابلاغ شد. متاسفانه مخاطب این آیین‌نامه، کلیه دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی بودند و به این ترتیب همه دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی اقدام به پذیرش دانشجوی بین‌المللی کردند و بدون تعیین سنجه و شاخص مناسب این مسیر آغاز شد.

دکتر علیزاده با معرفی قطب‌های بین المللی سازی  آموزش عالی در دنیا گفت: اولین قطب آموزش عالی غرب بوده و کشورهای آمریکا، انگلستان، کانادا و ... به عنوان قطب پیشرو وارد مسیر بین‌المللی‌سازی شدند. در این کشورها عمدتاً کشورهایی وارد مسیر بین‌المللی‌سازی شدند که جایگاه قابل توجهی در رنکینگ جهانی داشتند و به همین خاطر توانستند در جذب دانشجویان خارجی موفق عمل کنند.

وی با اشاره به قطب‌های شکل‌گرفته در اروپای شرقی و آسیای شرقی قطب‌های دیگر آموزش بین‌المللی معرفی کرد و گفت: قطب دیگری نیز متشکل از کشورهای عربستان، قطر، امارات، ترکیه و ... در سال‌های اخیر شکل گرفته است.

متن کامل سخنان دکتر علیزاده را می‌توانید از این لینک بخوانید.

 دکتر عباس قنبری باغستان در این جلسه با اشاره به این‌که دانشجویان خارجی مانند سفرای کشورهای خود هستند، گفت: زمانی که از لفظ «سفیر» استفاده می‌شود، سطحی از تشریفات ، پروتکل‌های جامع، آمادگی و... در ذهن می‌آید و ما باید برای حضور این سفیران علمی آمادگی لازم را داشته باشیم.

وی بااشاره به این‌که در آینده نزدیک احتمالاً مذاکرات ما در مورد برجام به نتیجه می رسد و می توانیم به صورت گسترده‌تر فعالیت بین‌المللی داشته باشیم، تصریح کرد: این در حالی است که هم اکنون اکوسیستم آموزش عالی ما آمادگی پذیرش دانشجوی خارجی، نه در حد سفیر، بلکه در حد استاندارد بین‌المللی را نیز ندارد.

 قنبری با بیان نقش تحریم‌های ناجوانمردانه در جذب و پذیرش دانشجوی خارجی اظهار کرد: درست است که تحریم‌ها در این شرایط نقش داشتند ولی ما تجربه برجام را داشتیم و فضا تا حدودی برای این تبادلات علمی بین الملل آماده شد. اما باید گفت مشکل اینجاست که ما از درون آمادگی نداریم و نتوانسته ایم اقداماتی که برای این اکوسیستم نیاز است را انجام دهیم.

وی به دیوارهای بلند و سدهایی که در برابر یک دانشجوی خارجی در ایران وجود دارد اشاره کرد و گفت: ما در زمینه جذب دانشجوی خارجی خیلی کُند جلو رفتیم و تنها چند کار تکنیکال انجام دادیم و  به چند آیین‌نامه بسنده کردیم.

عضو هیئت‌علمی دانشگاه تهران گفت: در زمینه جذب دانشجوی بین‌المللی باید به این سوالات پاسخ دهیم که ما برای اوقات فراغت این دانشجویان چه برنامه‌ای داریم؟ چند نفر از کارمندان ما می‌توانند به انگلیسی و یا زبان دوم با آن‌ها صحبت کنند؟ اگر یک دانشجوی بودایی بخواهد یک ساعت در مورد مذهبش صحبت کند این امکان وجود دارد؟ اگر دانشجوی خارجی بخواهد یک وعده غذای غربی بخورد باید کجا برود؟ ما دانشجویان بین‌المللی جذب کردیم که به طور کامل بورس شدند ولی به خاطر برخی مشکلات بعد از یکی دو روز به کشور خود برگشتند.

وی خاطر نشان کرد: در حال حاضر ما شاید ۶۰، ۷۰ هزار دانشجوی خارجی داشته باشیم. این در حالی است که این تعداد  باید ۴۰۰، ۵۰۰ هزار نفر باشد و باید هر عضو هیئت علمی پارتنر بین‌المللی خود را پیدا می‌کرد.

قنبری با اشاره به لزوم بسترسازی برای جذب دانشجوی خارجی، گفت: اگر می‌خواهیم بگوییم بین‌المللی هستیم و از ظرفیت آن می‌خواهیم استفاده کنیم، باید تغییر و تحول را از خودمان شروع کنیم، بسترسازی کنیم و بعد اقدام به جذب کنیم. در صورتی که بعضی مسئولان می‌گویند دانشجوی بین‌المللی بیاید بعد این اقدامات را انجام می‌دهیم. 

وی با اشاره به تجربه مالزی در این خصوص گفت: وقتی نطام آموزش عالی مالزی تصمیم گرفت بین‌المللی شود ابتدا برنامه ریختند نظام جدید آموزش عالی را پایه ریزی، تحکیم و تقویت کنند و به شکوفایی برسانند. آن‌ها هنوز هم ادعا ندارند که بین‌المللی شده اند و می‌گویند ما تازه داریم وارد فاز پایداری می‌شویم. 

عضو هیئت‌علمی دانشگاه تهران بر لزوم تغییر و اصلاح در تمام حلقه‌های آموزش عالی تاکید کرد و گفت:  این تغییر و اصلاح باید در تمام حلقه‌های آموزش عالی اتفاق بیفتد و صرف آیین‌نامه نوشتن و تغییر سایت و ... به نتیجه نمی‌رسد.

متن کامل سخنان دکتر قنبری را نیز می‌توانید از این لینک بخوانید.

در ادامه جلسه، سپیده اکبرپوران، پژوهشگر برنامه آفاق سخنان خود را در رابطه با موضوع فرهنگی اجتماعی دانشجویان بین‌المللی این‌گونه آغاز کرد که این موضوع نه در سطح سیاست‌گذاران و نه در سطح برنامه‌ریزان دانشگاهی و نه در سطح پژوهشگران و محققان آموزش عالی پروبلماتیک (مسئله) نشده است. وی تشریح کرد که منظور از پروبلماتیک کردن این است که بین همه ذی‌نفعان بر سر اینکه مسئله‌ای وجود دارد اجماع صورت بگیرد، صورت‌بندی‌های متفاوتی از مسئله ارائه شود و به بحث گذاشته شود. به تجربه‌های جهانی (ادبیات نظری و تجربی موضوع) علاقه‌مند شویم و تولید محتوا در فضای آکادمیک و عموم جامعه طی این فرآیند ما را به فهم نسبتاً مشترکی از چیستی مسئله برساند و ضرورت مداخله سیاستی نهادهای مرتبط و چگونگی مداخله آن‌ها مورد اجماع قرار گیرد. بر همین اساس، اقدام در سطوح مختلف برنامه‌ریزی پژوهش و اجرا شکل بگیرد.

پژوهشگر برنامه آفاق، با توجه به مطالعات و پژوهش‌های خود در این زمینه مشکلات دانشجویان بین‌المللی را در 4 دسته پذیرش، مشکلات آموزشی، مشکلات دانشجویی [رفاهی] و مشکلات فرهنگی تقسیم‌بندی کرد و افزود: به دلیل تازگی موضوع و در اولویت قرار گرفتن مسائل اداری و حقوقی جذب، سایر مسائل به حاشیه رفته است. به‌طور مثال اکبرپوران با تأکید بر اینکه درهمه کشورها سیاست این است که در خوابگاه دانشجویان بین‌المللی و دانشجویان داخلی یکجا اسکان داده شوند به خاطر تسهیل ادغام اجتماعی و یادگیری زبان و … ولی در ایران اکثر دانشگاه‌ها خوابگاه‌ها رو جدا می‌کنند که از تنشی که قرار است شکل بگیرد پیشگیری کنند این نوع مواجهه با دانشجویان بین‌المللی در کشور نشان می‌دهد که ادغام فرهنگی اجتماعی یا به‌صورت کلی معنای بین‌المللی سازی را درست متوجه نشده‌ایم و این‌گونه که تعدادی دانشجوی بین‌المللی وارد کشور شود و در محیط گلخانه‌ای به‌‌دور از جامعه و به‌صورت منفک تحصیل کنند و بعد فارغ‌التحصیل شوند و برگردند این معنای بین‌المللی شدن نیست.

برای دیدن متن کامل سخنان سپیده اکبرپوران اینجا کلیک کنید