رصدگر کرونا

نویسندگان: علیرضا کدیور, نسترن کشاورز محمدی

زمینه و اهداف: شاخص‌های آماری در مورد هر پدیده‌ای از جمله بیماری، اهمیت بسزایی در شناخت وضعیت موجود، پیش‌بینی وضعیت آینده و سپس برنامه‌ریزی بر اساس آن؛ چه در سطح فردی و به‌ خصوص برای سیاست‌گذاری و مدیریت دارند. هدف این مقاله نگاهی جامع؛ ولی نقادانه به شاخص‌های مهم و کاربردی در درک و مدیریت موثر همه‌گیری کرونا، نحوه کاربرد آن‌ها و سپس پیشنهاد بهترین شاخص‌های رصد و ارزیابی عملکرد سیستم درمانی است.

مواد و روش‌ها: در این مطالعه، انواع متغیرها و شاخص‌های موجود مرتبط با بیماری مرور شده است، متغیرها و شاخص‌ها دسته‌بندی شده و کاربرد آن‌ها در درک الگوی همه‌گیری و ویژگی‌های آن مورد نقد قرار گرفته است. بهترین متغیرها و شاخص‌ها با استدلال پیشنهاد شده است.

یافته‌ها: از بین شاخص‌ها و متغیرها، میزان مرگ ناشی از کرونا در روز در میان پرونده‌های بسته شده بیماری و نیز نسبت مرگ در میان بیماران ۱۴ روز گذشته، شاخص حساس‌تری برای نشان دادن عملکرد سیستم درمانی در تشخیص و درمان بیماران است.

نتیجه‌گیری: جمع‌آوری داده‌های بیماران برای تولید شاخص‌های مناسب و استفاده از آن‌ها برای سیاست‌گذاری و تغییر و تطبیق استراتژی بر اساس آن، از عوامل مهم موفقیت در مدیریت همه‌گیری کرونا است.

نویسنده: محمداسماعیل اکبری

با توجه به بیاناتی که امروزه برای ارزیابی کشورها در مقابله با ویروس کرونا شنیده می­شود لازم است حداقل شاخص­های این ارزشیابی مشخص گردد. بعضی از این شاخص­ها در این مقاله مورد بحث قرار گرفته است.

۱- کمیت و کیفیت جمعیت: بزرگی و کوچکی جمعیت قطعا در بروز بیماری و مرگ ناشی از آن تاثیر دارد. منظور از کیفیت ساختار جمعیت است که گروه­های مختلف سنی را نشان می­دهد جامعه هر چه جوان­تر باشد کمتر مبتلا و یا با مرگ کمتری همراه است.

۲- ساختار اجتماعی، اقتصادی، و سیاسی: با توجه به تجربه به دست آمده شاید بتوان این مولفه را از تاثیرگذارترین عوامل در مقابله با پاندمی کرونا ذکر کرد.

۳- انسجام و یک پارچگی مدیریت: انسجام و یک پارچگی مدیریت همراه با مردم محوری از شاخص­های موثر است، کشورهایی که از یک منبع دستور گرفته و اجرا کردند توفیق بیشتری پیدا کردند، چین و کشورهای شرق و جنوب شرقی از این گروه هستند ،کشورهای حزبی و فاقد انسجام مثل انگلیس و آمریکا از آن ضرر دیدند، در کشورمان اگرچه با تاخیر اما رهبریت واحد و مدیریت منسجم مناسبی پیدا شد و با مشارکت مردم حماسه آفرید.

۴- ساختار بهداشتی درمانی: از مولفه­های قدرتمند است، هر چه پوشش کامل­تری برای سلامت مردم وجود داشته باشد توفیق بیشتر می­شود، ایران و کشورهای اسکاندیناوی و جنوب شرق آسیا توفیق بیشتری نسبت به کشورهای غربی داشتند. انگلیس در این جا یک اشتثناست زیرا شبکه قدرتمند مبتنی بر سطح­بندی خدمات و نظام ارجاع به دارد اما به دلیل شاخص پرداخت­های مالی که بیشتر برای خدمات درمانی تعریف شده است، نتوانست از آن سود ببرد.

۵- امکانات بهداشتی درمانی: این شاخص زیر مجموعه مدیریت پوشش کامل مردم قرار گرفت، مصداق آن آمریکاست که ۲تا ۳ برابر بسیاری از کشورهای شرقی و غربی نیروی انسانی و تخت بیمارستانی و تجهیزات داشت اما به دلیل ساختار اجتماعی اقتصادی نامناسب باری از مردم برداشته نشد. درگیری­های نامناسب در فراهم­آوری این لوازم چهره غرب را بیشتر مخدوش کرد، کشورمان با وجود تحریم­های قدرتمند آمریکا به دلیل همت و زیر ساخت­های خوب از این مرحله سربلند بیرون آمد.

۶- دانش مقابله با ویروس کرونا: این دانش خیلی زود جهانی شد و همه نظام­های بهداشتی درمانی از آن در لحظه بهره بردند اما دو دانش زیرساختی بسیار موثر، در بین کشورها تفاوت ایجاد کرد: اول دانش سلولی مولکولی و دوم علم دیجیتال. همه کشورهای غربی و جنوب و شرق آسیا از این دو علم بهره کافی بردند، ایران در علم سلولی مولکولی تا حدودی توفیق داشت اما در علم دیجیتال ضعیف و وابسته نشان داده، که امیدواریم در آینده این دو دانش مورد عنایت سیاستگذاران و مدیران قرار گیرد.

نویسندگان: شیما شهیاد ، محمدتقی محمدی

در پایان دسامبر ۲۰۱۹، گسترش یک بیماری عفونی جدید در شهر ووهان چین گزارش شد، که توسط یک کروناویروس جدید ایجاد شده و رسما توسط سازمان بهداشت جهانی (WHO) به عنوان کووید-۱۹ نام­گذاری گردید. گسترش کووید-۱۹ به دلیل سرعت انتقال آن منحصر به فرد بوده، که باعث ایجاد یک وضیعت اورژانس در بهداشت جهانی طی کم­تر از چند ماه در سراسر کشورهای جهان شد. این بیماری نه تنها سبب نگرانی­های سلامت همگانی می­گردد بلکه سبب بروز تعدادی از بیماری­های روانشناختی می­شود، که شامل اضطراب، ترس، افسردگی، برچسب­ زنی، رفتارهای اجتنابی، تحریک­پذیری، اختلال خواب، و اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) می­باشد. در این شرایط، حفظ وضیعت سلامت روان افراد ضروری است زیرا مردم در قسمت­های مختلف جامعه ممکن است محرک­های استرس­زایی در طول انتشار کووید-۱۹ تجربه نمایند. افراد در بخش­های مختلف یک جامعه ممکن است علائم روانشناختی به کووید-۱۹ را در طول فاز افزایشی گسترش بیماری تجربه نمایند، که شامل بیماران مبتلا به کووید-۱۹، افراد قرنطینه شده، کارکنان مراقبت های بهداشتی و اعضای خانواده کارکنان پزشکی، کودکان، دانشجویان دانشگاه، زنان حامله، و خانواده­ها هستند. در این راستا، شواهد قوی وجود دارد که وضیعت سلامت روان این افراد، مستعد بروز نشانه ­های اختلالات روانشناختی است. از این رو، این مطالعه قصد دارد شیوع علائم روانشناختی در جمیعت­های مستعد در طول انتشار کووید-۱۹ را ارائه نماید و فاکتورهای خطر مشارکت کننده در مختل کردن وضعیت سلامت روان افراد در پاندمی کووید-۱۹ را مشخص نماید.