محمدعلی ذاکریمقدمه
مرکز سیاستگذاری و اسناد صنایع خلاق بریتانیا برای حمایت از رشد فراگیر و پایدار صنایع خلاق بریتانیا از طریق تولید مدارک و اسناد مستقل و معتبر و ارائه توصیه‌های سیاستی فعالیت می‌کند. این مرکز توسط دانشگاه نیوکاسل و انجمن سلطنتی هنر هدایت می‌شود و شورای تحقیقات هنر و علوم انسانی از آن پشتیبانی می‌کنند. گروه مشارکت‌کنندگان اصلی این مرکز شامل دانشگاه نیوکاسل، انجمن کار پیشرفته، دانشگاه ساسکس و دانشگاه شفیلد است و طیف متنوعی از شرکای صنعتی با این مرکز همکاری می‌کنند.
صنایع خلاق در شمال بریتانیا
صنایع خلاق در شمال بریتانیا به‌عنوان بخشی از اقتصاد محلی، در حال حاضر کمتر از سه درصد به ارزش افزوده ناخالص بریتانیا کمک می‌کند. اگر این منطقه سهم خود را حتی در حد متوسطی افزایش دهد مزایای اقتصادی قابل توجهی خواهد داشت. این امر در صورت تحقق کمک زیادی به هدف چشم‌انداز منطقه‌ای دولت بریتانیا خواهد کرد که تا سال 2030 رشد قابل توجهی در مناطق مختلف را به دنبال خواهد داشت.
این رشد به نفع کل بریتانیا است. زیرا اقتصاد خلاق قوی‌تر در مناطق شمالی این کشور برای صادرات و سرمایه‌گذاری مفید بوده و تقاضا برای کالا و خدمات کسب‌وکارهای خلاق را در کل اقتصاد بریتانیا افزایش می‌دهد.
در این نوشتار روی سه حوزه تأکید شده که مسئولان سیاسی و صنعتی در شمال بریتانیا می‌توانند رشد در بخش صنایع خلاق را از طریق آن‌ها افزایش دهند:
- مهارت‌های رشد
- دسترسی به امور مالی
- سرمایه‌گذاری در نوآوری
اهمیت سرمایه‌گذاری و چشم‌انداز منطقه‌ای در صنایع خلاق
صنایع خلاق، محرک اصلی رشد اقتصادی بریتانیا در آینده خواهد بود. به همین دلیل صنایع خلاق موضوع یک «چشم‌انداز منطقه‌ای» جدید است که توسط دولت بریتانیا در ژوئن 2023 منتشر شد.
رشد این بخش بین سال‌های 2010 تا 2019 و قبل از تأثیر تعطیلی‌ها در طول همه‌گیری تقریباً به میزان یک‌سوم بوده که این میزان رشد بیش از 1.5 برابر سرعت رشد مجموع اقتصاد بریتانیا بوده است. در حال حاضر ارزش افزوده ناخالص صنایع خلاق به بالاتر از سطح پیش از همه‌گیری، یعنی بیش از 100 میلیارد پوند در هر سال رسیده است. چشم‌انداز منطقه‌ای صنایع خلاق هدف‌گذاری خود را برای دست‌یابی به ارزش 50 میلیارد پوند اضافی در هر سال تا سال 2030 تعیین کرده که طبق برخی پیش‌بینی‌ها تا سطح دو برابر شدن ارزش افزوده ناخالص و اندازه نیروی کار تا سال 2030 امکان‌پذیر است.
پیش‌بینی‌های رشد در ابعاد مختلف صنایع خلاق واقع‌بینانه هستند، زیرا انتظار بر این است که تقاضا برای کالاها و خدمات خلاقانه مانند دهه گذشته همچنان به رشد جهانی ادامه دهد.
اهمیت صنایع خلاق در ایجاد اشتغال
صنایع خلاق در شمال بریتانیا تا سال 2021 توانسته 2.3 میلیون شغل ایجاد کند. این میزان نسبت به سال 2019، بیش از 11 درصد افزایش داشته و حدود 7 درصد از کل مشاغل بریتانیا را تشکیل می‌دهد. همچنین صنایع خلاق به‌طور غیرمستقیم به ایجاد 1.3 میلیون شغل خلاق در سایر بخش‌ها کمک کرده که این میزان اثرگذاری در اشتغال قابل توجه است. به‌عنوان مقایسه، بخش علوم زیستی در همین مدت تنها در حدود 280 هزار نفر را استخدام نموده است.
همچنین نکته مهم دیگر آن است که مشاغل صنایع خلاق به‌دلیل مزایای بیشتر، از رضایت شغلی بالاتری نسبت به مشاغل ایجاد شده در سایر بخش‌ها برخوردارند.
جایگاه بریتانیا در اقتصاد خلاق جهانی
بر اساس آخرین آمار کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل متحد، بریتانیا در رتبه چهارم اقتصادهای توسعه یافته از نظر صادرات خدمات مربوط به صنایع خلاق قرار دارد و در حدود 5 درصد از کل صادرات جهانی این بخش را به خود اختصاص داده است.
صنایع خلاق بریتانیا برای سرمایه‌گذاران بین‌المللی نیز جذاب هستند. پروژه‌های سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در حوزه صنایع خلاق از سال 2013 تا 2019 شاهد افزایش چشمگیری بوده‌اند که حدود 10 درصد از کل پروژه‌های سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در بریتانیا را شامل می‌شود. با این حال، توزیع سرمایه‌گذاری خارجی عمدتاً به‌صورت نابرابر بوده و به سمت لندن و جنوب شرق کشور هدایت شده است.
