واكاوي موج رسانه‌اي اعتراضات دانشگاه صنعتي شريف

اعتراضات سال ‌گذشته که در پی درگذشت خانم مهسا امینی در شهریورماه اتفاق افتاد موجی از واکنش‌ها را در فضای مجازی به وجود آورد به نحوی که حجم محتوای منتشرشده در شبکه‌های اجتماعی با موضوعات داغ مربوط به اعتراضات 1401 رشد بسیار چشمگیری نسبت به حوادث مشابه در سال‌های قبل داشته‌است. از این جهت می توان مهم‌ترین مولفه و نقطه عطف حوادث سال گذشته را حضور موثر شبکه‌های اجتماعی در راس هرم عوامل شکل گیری و مدیریت اعتراضات دانست. به همین منظور واکاوی این جریان مجازی و بررسی ریشه‌ها، مضامین، مهمترین نقاط اوج و فرود، مقایسه بسترها، پیداکردن کاربران و جریان‌های تاثیرگذار می‌تواند در تحلیل جریان‌شناسی و نقاط عطف این ناآرامی‌ها بسیار مفید فایده باشد.

بی شک یکی از مراکز و جریان‌های تاثیرگذار در حواث سیاسی، اجتماعی و فرهنگی در کشور، دانشگاه‌ها و دانشجویان است که در برهه‌های گوناگون با کنش‌گری خود در صحنه‌های گوناگون یکی از میدان‌داران مهم حوادث بودند. اعتراضات مربوط به  کوی دانشگاه در سال 78 و همچنین اعتراضات در دانشگا‌ها به دنبال حوادث انتخابات سال 88  دو مورد از مهم‌ترین حضور جدی دانشجویان و دانشگاه‌ها در وقایع چند دهه گذشته بود ولی در حوادث سال گذشته شاهد تمرکز جدی و بی‌سابقه بر روی تولید محتوا پیرامون حوادث داخل دانشگاه‌ها بودیم که در این میان تولید محتوا پیرامون موضوعات مرتبط با اعتراضات دانشگاه صنعتی شریف جزء چند موضوع داغ در روزهای اعتراضات بود.

مطالعه‌ی داده‌کاوی سه سکوی منتخب توییتر، اینستاگرام و تلگرام نشان می‌دهد که بیشترین حجم محتوای تولیدی با هشتگ‌های مرتبط با اعتراضات دانشگاه صنعتی شریف در حوادث سال گذشته مربوط به شبکه‌ی اجتماعی توییتر با 5/2 میلیون توییت است و بیشترین میزان بازخورد به محتواهای تولید شده توسط کاربران نیز مربوط به شبکه اجتماعی اینستاگرام با 56 میلیون لایک می‌باشد. همچنین بررسی این داده‌ها نشان می‌دهد بیشترین بازدید توسط کاربران از محتواهای مرتبط با اعتراضات دانشگاه صنعتی شریف با 400 میلیون بار بازدید در شبکه‌ی اجتماعی تلگرام اتفاق افتاده‌است.

 

طبق داده‌کاوی حاضر، محتوای تولید شده پیرامون اعتراضات دانشگاه صنعتی شریف که در توییتر بازتوئیت شده، پس از محتواهای تولیدی پیرامون حوادث زاهدان، فوت نیکا شاکرمی و درگیری مهاباد چهارمین موضوع پرمحتوا در توییتر بوده است. باید توجه داشت که این میزان توییت تنها توسط 311 هزار کاربر توییتر تولید شده و 16 میلیون بار نیز توسط سایر کاربران این فضا مورد پسند قرارگرفته است.

در شبکه اجتماعی تلگرام نیز 170 هزار پست مرتبط با حوادث دانشگاه صنعتی شریف تولید شده که باز پس از موضوعات مربوط به درگیری‌های زاهدان، مهاباد و حرم شاه‌چراغ چهارمین موضوع داغ از نظر میزان تولید محتوا در بازه‌ی چهارماهه‌ی اعتراضات سال گذشته در تلگرام بود. این میزان محتوا نیز توسط 25 هزار کانال فعال در تلگرام تولید شده که  400 میلیون بار نیز توسط سایر کاربران بازدید داشته‌است. نکته قابل تامل پیرامون محتوای تولیدی مربوط به اعتراضات دانشگاه صنعتی شریف در شبکه اجتماعی تلگرام میزان بازدید بسیار زیاد آن است که نشان دهنده نقش فعال کاربران واسط در نشر محتواهای تولید شده توسط کانال‌های فعال در گروه‌ها و کانال‌های محلی می‌باشد.

اینستاگرام نیز به عنوان سکوی محبوب در جامعه‌ی ایرانی نقش فعالی در حوادث سال 1401 داشته است. بررسی داده‌های مربوط به دانشگاه صنعتی شریف در این سکو نشان می‌دهد که موضوع دانشگاه صنعتی شریف با 64 هزار پست تولید شده توسط 23 هزار کاربر و 56 میلیون بار پسند توسط سایر کاربران بعد از محتوای مرتبط با حوادث زاهدان دومین موضوع داغ در جریان اعتراضات سال گذشته در این سکو بوده‌است.

مقایسه‌ی میزان تولید محتوا مرتبط با دانشگاه شریف از مهر 1400 تا شهریور 1401 با بازه‌ی مهر تا بهمن 1401 نیز نشان می‌دهد که تنها 112 هزار محتوای مرتبط با  دانشگاه شریف در بازه‌ی یک سال قبل از اعتراضات 1401 تولید شده است. این در حالی است که که در بازه‌ی چهارماهه‌ی مهر تا بهمن 1401 بیش از 7/2 میلیون محتوای مرتبط با دانشگاه شریف در سه سکوی منتخب تولید شده‌است که بیشترین میزان تولید محتوا نیز مربوط به مهرماه بوده‌است.

با توجه به مقایسه داده‌های تولید شده پیرامون دانشگاه صنعتی شریف در اعتراضات مربوط به سال 96، آبان 98 و سال 1401 این نکته مشهود است که داده‌های مرتبط به دانشگاه صنعتی شریف از نظر حجم محتوای تولیدی و بازه زمانی پرداخت، رشد بسیار فاحشی در سال 1401 نسبت به سال‌های گذشته داشته‌است. به‌طوری که در اعتراضات سال 1401 داده‌های مرتبط با دانشگاه صنعتی شریف به صورت تجمیعی در سه سکوی منتخب با بیش از 5/2 میلیون محتوای تولیدی در بازه‌ی 45 روزه یکی از موضوعات داغ در این سکوها بوده‌است در حالی که داده‌های مرتبط با دانشگاه صنعتی شریف در حوادث آبان سال 98 تنها 3 هزار محتوا بوده که کم‌تر از دو هفته مورد توجه کاربران قرار گرفته ‌است. این بررسی در اعتراضات سال  96 نیز نشان می‌دهد که حجم داده‌های مرتبط با دانشگاه صنعتی شریف در جریان اعتراضات این سال تنها مربوط به هزار محتوای تولیدی است که در هفته‌ی اول اعتراضات مورد توجه قرار گرفته ‌است.

 مقایسه‌ی داده‌های مربوط به سکوهای منتخب در حوادث سال 1401، آبان 98 و 96 نشان‌دهنده رشد بیش از 800  برابری تولید محتوا پیرامون دانشگاه صنعتی شریف در اعتراضات سال 1401  نسبت به آبان 98 و رشد 2500 برابری نسبت به اعتراضات سال 96 است.

مقایسه‌ی داده‌های پیرامون اعتراضات دانشگاه شریف در این سه سکو نسبت به سایر دانشگاه‌ها در سال‌های گذشته نیز نشان می‌دهد محتوای تولید شده مرتبط با دانشگاه شریف در حوادث اعتراضات دی ماه 96، آبان‌ماه 98 و حادثه‌ی سقوط هواپیمای اوکراینی وضعیت تقریبا مشابهی با سایر دانشگاه‌ها داشته و غالبا تنها در دو هفته‌ی اول شروع اعتراضات مورد توجه کاربران قرار گرفته‌است. این در حالی است که در اعتراضات سال گذشته علاوه بر این‌که حجم محتوای تولیدی مربوط به دانشگاه صنعتی شریف اختلاف بسیار فاحشی با سایر دانشگاه‌ها داشته، در بازه‌ی زمانی نسبتا طولانی‌تری نزدیک به  45 روز مورد توجه کاربران قرار داشته ‌است.

بررسی داده‌های مربوط به شریف در حوادث 1401 در مقایسه با داده‌های مرتبط با سایر دانشگاه‌ها نیز خبر از سهم عمده‌ی این دانشگاه در محتواهای تولید شده در سه سکوی مورد مطالعه می‌دهد. به‌طوری‌که در توییتر داده‌های مرتبط با شریف در بین داده‌های مربوط به سایر دانشگاه‌ها با سهم 45 درصدی بالاتر از دانشگاه‌های تهران و امیرکبیر قرار دارد. در شبکه اجتماعی تلگرام نیز اعتراضات شریف با وضعیتی مشابه نسبت به داده‌های سایر دانشگاه‌ها با اختصاص 35 درصد از محتواها به خود، بالاتر از حوادث مربوط به دانشگاه تهران و امیرکبیر قرار دارد. اما اعتراضات دانشگاه شریف در اینستاگرام وضعیتی نسبتا متفاوت‌تر نسبت به دو سکوی دیگر داشته ‌است، به‌طوری‌که 65 درصد از محتواهای تولید شده پیرامون دانشگاه‌های کشور در اینستاگرام، مربوط به داده‌های دانشگاه شریف است که نشان می‌دهد اعتراضات دانشگاه شریف در سال گذشته نسبت به سایر دانشگاه‌ها در این سکو بیشتر مورد توجه قرار گرفته ‌است.