سید رضا میرنظامی
سعید طهماسبی آشتیانی
حورا رضا قلی
محمدرضا کثیری
سیدحامد توانگر 
علیرضا رسولی
محسن ممقانیچکیده
پژوهش حاضر در هر یک از بخش های سه گانه خود، ابتدا تلاش می کند تا عوامل و مسائل ایجاد کننده چالش را شناسایی کرده و با استفاده از تجربیات کشورهای مختلف و مدل سازی سناریوها، پیشنهاداتی به منظور اصلاح وضعیت کنونی، ارائه نماید.
مقدمه
با ابلاغ سیاست‌های کلی نظام در بخش انرژی و بر اساس بند سوم آن، گاز طبیعی به عنوان اصلی‌ترین منبع تأمین انرژی کشور برگزیده شد. بر این اساس، سهم گاز طبیعی از 4% سید مصرف انرژی نهایی کشور در سال 1357، به بیش از 80% در سال 1397 رسیده است. این جایگاه بی بدیل موجب شده تا رخداد هر مساله یا مشکل در زنجیره گاز طبیعی، امنیت انرژی و اقتصاد کشور را تحت تأثیر خود قرار دهد.
در سال های اخیر، صنعت گاز کشور با مشکلات و مسائل متنوعی روبروست. عدم تناسب عرضه و تقاضا و در نتیجه قطعی گاز صنایع در فصل سرد نمود و برونداد این شبکه مشکلات است. ریشهیابی این مشکلات اما موارد دیگری همچون روابط مالی پیچیده و غیرشفاف میان بازیگران این صنعت، دخالت های مکرر دولت و مجلس در تصمیات روزانه شرکت گاز، نظام تعرفه گذاری دستوری و عدم نگاه تجاری به شرکت ملی گاز و شرکت های زیرمجموعه را برجسته می‌نماید.
از این رو، در هر اصلاح پایدار و کارآمدی باید سه سطح «اصلاح نظام تنظیم گری» صنعت گاز، «ارتقای رابطه مالی» شرکت ملی گاز و دولت (اصلاح روابط با نهادهای بالادست) و «ارتقای جایگاه تجاری» شرکت های گاز استانی (اصلاح روابط با شرکت های زیرمجموعه) در نظر گرفته شود. بر این اساس، پژوهشی با همکاری مشترک مدیریت پژوهش و فناوری شرکت ملی گاز و پژوهشکده سیاست گذاری دانشگاه شریف به انجام رسید. این پژوهش در هر یک از بخش های سه گانه خود، ابتدا تلاش می کند تا عوامل و مسائل ایجاد کننده چالش را شناسایی و با استفاده از تجربیات کشورها مختلف و مدل سازی های گوناگون، پیشنهاداتی به منظور اصلاح وضعیت کنونی، ارائه نماید.
