آیا NFT باعث توانمندسازی کارآفرینان صنایع خلاق می‌شود؟

این مقاله در سال 2022 تحت عنوان "فراتر از حباب: آیا NFTها و اثبات مالکیت دیجیتال موجب توانمندسازی کارآفرینان صنایع خلاق می‌­شود؟" در مجله معتبر ELSEVIER منتشر شده که در مقدمه آن به معرفی NFTها پرداخته شده است. توکن‌های غیرقابل ­­تعویض(NFT)، دارایی‌های رمزنگاری شده بلاک‌چین هستند که بیانگر اثبات مالکیت برای اشیاء دیجیتال هستند. استفاده ازNFT توسط کارآفرینان صنایع خلاق که به دنبال ایجاد جریان‌های درآمدی جدید و شیوه‌های تعامل با ذینفعان هستند، آغاز شد و در واقع می­‌توان این کارآفرینان را پیشگامان صنایع خلاق دانست. علی­رغم محبوبیت روزافزونNFTها، با این‌حال نگرانی‌هایی نیز در مورد مالکیت قانونی دارایی‌هایNFT و رواج سفته‌بازی و کلاهبرداری مرتبط با تجارتNFT وجود دارد. ما در این مقاله، ارزش NFTها برای کارآفرینان صنایع خلاق را مورد بررسی قرار می­‌دهیم. ابتدا مقرون‌به‌صرفه بودن این فناوری دیجیتالی جدید را بررسی می­‌کنیم و سپس آن‌‌ را از طریق شواهد مربوط به رونق و رکود اخیر ICO یعنی عرضه اولیه کوین (انتشار یک رمز ارز جدید برای اولین بار در بازارهای دیجیتال) تجزیه و تحلیل می­‌کنیم. در نهایت نیز یک چشم‌انداز تاریخی بلندمدت را در نظر می‌گیریم تا به بررسی این موضوع بپردازیم که امواج سوداگرانه گذشته چگونه به اقتصاد NFT کنونی هشدار می‌دهند. ما در عین حال که برخی فرصت‌های بالقوۀ ارزشمند هنری و مالی برای کارآفرینان صنایع خلاق را مورد توجه و شناسایی قرار می­دهیم، این نکته را نیز در نظر می­گیریم که NFTها باید با احتیاط مورد توجه قرار گیرند.

در بخش زمینۀ پژوهش، به معرفی تاریخچه NFT و مطالعات مرتبط با آن می­‌پردازیم. توکن‌های غیرقابل تعویض (NFT)، جدیدترین دارایی­‌ها در مجموعه دارایی‌های دیجیتال و قابل مبادله مبتنی بر فناوری بلاک‌چین هستند. به عبارت ساده‌تر، NFTها توکن‌های رمزنگاری با قابلیت بلاک­‌چین هستند که برای نشان دادن مالکیت اشیاء از جمله هنر، موسیقی­‌ها، مقاله‌ها، روزنامه­‌ها و حتی کلیپ‌های ویدیویی ویروسی طراحی شده‌اند. از اوایل سال 2021، بازار NFTها به سرعت گسترش یافت و داستان‌های جذاب در مورد فروش هنر دیجیتال منجر به رونق این گمانه‌زنی شد که هنرمندان مطرحی تشویق شده‌­اند تا NFTهای خود را با محوریت خیریه‌­ای به آزمایش بگذارند. هنرمندان کمتر شناخته شده‌­ای نیز از این فناوری بهره بردند، به‌عنوان مثال یک موسیقیدان راک، آلبوم اخیر خود را تحت عنوان NFT با قیمت 708 هزار دلار به فروش رساند. ارزیابی پتانسیلNFTها، به‌ویژه زمانی‌که در جستجوی یک فناوری جدید هستیم، با مشکل مواجه می‌­شود. آیا ما شاهد روزهای متزلزل یک فناوری مخرب هستیم که قدرت بازار را مجددا توزیع می‌‌کند؟ یا اینکه NFTها صرفا جدیدترین فناوری در زنجیره­ای از برنامه­‌های بلاک­چین هستند که شاید بیشتر با سفته‌بازی و جریان سرمایه ارتباط دارند تا عملکرد خالص و واقعی؟

در این بخش از مقاله به دنبال پاسخ­‌هایی برای پرسش­‌های قسمت قبلی، از دیدگاه کارآفرینان صنایع خلاق (CIES)  هستیم. کارآفرینان صنایع خلاق هم به‌عنوان خالق (همچون نوازندگان، هنرمندان، طراحان، عکاسان) و هم به‌عنوان سوداگرانی تعریف می‌شوند که در اکوسیستم گسترده‌تری با حمایت از تولید و توزیع کالاهای خلاقانه (همچون گالری‌های هنری، شرکت‌های تولیدی، ناشران، و مانند این‌ها) فعالیت می‌کنند.

برای درک این‌که چرا کارآفرینان صنایع خلاق (CIEs)، مشتاقانه ازNFT ها استقبال کرده و آن‌را پذیرفته‌­اند، لازم است در ابتدا چالش‌­های ساختاری بازارهایی که در آن‌ها فعالیت می‌­کنند را درک کنیم.  نخست، از آنجا که اشیاء دیجیتال، مانند تصاویر و موسیقی را می‌توان با هزینه‌ای بسیار اندک کپی و به اشتراک گذاشت، بنابراین دریافت ارزش از خلاقیت‌های دیجیتال دشوار شده است. به‌عنوان مثال، صاحب تصویری که در اینترنت با نام "دختر فاجعه" پخش شده و توسط میلیون‌ها کاربر اینترنتی مورد استفاده قرار گرفته، قبلا امکان کمی برای بهره‌مندی مالی از خلق اثر هنری خود داشته است. اما اخیرا در یک حراج، زو روث، کسی  که در این تصویر حضور دارد، یک NFT مرتبط با عکس اصلی را به قیمت 50 هزار دلار فروخت. دوم، جایی که از کالاهای دیجیتال به‌طور مؤثری درآمدزایی می­شود (به‌عنوان مثال آهنگ‌­های فردی)، شرایط ساختاری صنایع خلاق دیجیتال می­‌تواند جذب ارزش توسط سازندگان آن به نفع انحصاری کردن درآمدها برای سهامداران قدرتمندتری مانند پلتفرم­‌ها یا نمایندگی­‌های واسطه را محدود کند.

برای پرداختن به این مسائل، تجزیه و تحلیل NFTها را از سه دیدگاه مورد بررسی قرار می‌­دهیم. ابتدا امکانات بالقوه جدید ارائه شده توسط NFTها را به عنوان یک فناوری دیجیتال بررسی می‌­کنیم. دوم، با بررسی عرضه اولیه کوین (ICO)، ویژگی‌­های NFTها را مشخص می­‌کنیم. در نهایت، از یک دیدگاه تاریخی استفاده می‌کنیم تا به این موضوع بپردازیم که رونق‌های سوداگرانه گذشته چگونه به اقتصاد NFT کنونی کمک کرده است.

در این قسمت از مقاله، به یکی از راهکار‌های درک پتانسیل‌های کارآفرینانه NFTها، یعنی بررسی قابلیت‌های دیجیتالی آن‌ها پرداخته شده است؛ به عبارت دیگر، امکاناتی که NFTها برای انجام اقدامات یا عملکردهای جدید، یا انجام اقدامات و عملکردهای موجود به شیوه‌­ای متفاوت ارائه می‌­دهند. NFTها را می‌توان تحت عنوان ارائه شکل­‌های جدیدی از مالکیت که برای دارایی‌­های دیجیتال، ارزش قائل هستند تعبیر کرد. دارایی‌­های دیجیتال اساساً با دو ویژگی گسترش بی‌نهایت و عدم رقابت در استفاده، مشخص و شناسایی می­‌شوند. این ویژگی‌ها اغلب در رقابت استراتژیک عصر دیجیتال مورد توجه قرار می‌گیرند، زیرا گسترش بی‌نهایت، به شرکت‌های سرمایه‌گذاری اجازه می‌دهد تا نمونه‌های اضافی از دارایی‌های دیجیتال را تقریباً بلافاصله و در صورت نیاز، بدون هیچ­گونه هزینه­‌ای در دسترس قرار دهند؛ عدم رقابت در استفاده نیز به فرآیند سرمایه‌گذاری اجازه می‌دهد تا چندین بازیگر به‌طور همزمان و متوالی و بدون تأثیرگذاری بر یکدیگر از محتوای یکسانی استفاده کنند. با این‌حال این موضوع مشکلاتی را برای کارآفرینان صنایع خلاق ایجاد کرده، زیرا اجرای قانون کپی­ رایت در این مقیاس، چالش‌­برانگیز است. از آن‌جا که NFTها شیوه­‌های جدیدی برای ادعا یا اعمال مالکیت ارائه می‌دهند، بنابراین پتانسیل‌هایی پدیدار می‌شوند که می‌توانند توسط این کارآفرینان مورد استفاده قرار گیرند. به‌عنوان مثال، توانایی NFTها برای ارائه سابقه دیجیتالی مالکیت ممکن است به‌عنوان مدرکی برای اثبات حقوق مالکیت استفاده شود.

نوع دوم قابلیت دیجیتالی NFTها، احتمالات عملی که توسط بازیگران کارآفرین از لحاظ کیفیت متفاوت در نوع یا درجه مشاهده شده است را توصیف می­‌کند. یکی از این نمونه‌ها، روش NFT برای توانایی ارزیابی و تأیید مالکیت دارایی است. تأیید مالکیت دارایی، یک قابلیت اولیه کلیدی است که محافظت در برابر جعل، دستکاری، عدم ارائه خدمت، انکار یا سایر حملات امنیتی را ارائه می‌­دهد.

به این ترتیب، کارآفرینان صنایع خلاق، امکانات کیفی متفاوتی (شاید گاهی بهتر) برای ایده‌های سرمایه‌گذاری جدید را ارائه می‌دهند، خدماتی مانند محافظت، تأیید یا تضمین امنیت خروجی‌های خلاقانه، که ممکن است در زمینه‌هایی مانند بازی، تجارت یا جمع­آوری موارد کمیاب، مورد استفاده قرار گیرند.

عرضه اولیه کوین (ICO)، پیشرفتی است که اخیرا در مبحث مالی کارآفرینانه روی داده است و شرکت‌های سرمایه‌گذاری با استفاده از آن و از طریق فروش توکن‌های دیجیتالی به سرمایه‌گذاران، منابع مالی خود را افزایش می‌دهند. تفاوت عمده بین NFTها و ICOها در این است که توکن­‌های فروخته شده در ICOها معمولا قابل تعویض هستند. جدا از تفاوت­‌ها، NFTها از بسیاری جهات شبیه ICO هستند. هر دو مبتنی بر فناوری بلاک­‌چین هستند و هر دو شامل فروش توکن‌هایی می‌شوند که می‌توان آن‌ها را پس از انتشار اولیه، در یک بازار ثانویه داد و ستد کرد و در نتیجه نوعی سفته‌بازی به وجود می‌­آید. پس از اولین ICO در سال 2013، تقریبا دیگر هیچ فعالیتی از ICO تا پایان سال 2016 مشاهده نشد. پس از آن، ICOها به سرعت در سال 2017 صعود کردند، زمانی که تقریبا 950 ICO، حدود 7.5 میلیارد دلار منابع مالی را جذب و جمع‌آوری کردند. در سال 2018 هم تعداد ICOها و هم منابع مالی جمع‌­آوری شده (تقریبا 12.3 میلیارد دلار) به اوج خود رسیدند. سپس این تعداد به 830 ICO کاهش یافت و در سال 2019 حدود 2.0 میلیارد ICO افزایش یافت و مجددا در سال 2020 به میزان قابل­ توجهی کمتر شد. این افزایش و کاهش سریع در فعالیت ICO همزمان بود با توسعه بخش رمز ارز و قیمت بیت‌­کوین و اتریوم، که در سال 2018 به بالاترین حد خود رسید. قیمت بالای بیت­‌کوین و اتریوم نشان­ دهندۀ تمایل کلی مثبت به بازار ارز دیجیتال است، که به نفع ICOها هم بود. در حالی‌که بیت­کوین و اتریوم به سرعت در سال 2021 به رکوردهای جدید رسیدند، اما دامنه ICO شاهد احیای بزرگی نبود. در حال حاضر مشخص نیست که آیا ICOها در آینده توسعه می‌یابند یا به‌طور کامل از بین خواهند رفت. توضیحی که برای عدم تمایل و بی‌علاقگی به ICOها وجود دارد ممکن است ناشی از ظهور NFTها باشد. تعداد NFTهای انتشار یافته در سال‌­های اخیر به سرعت افزایش یافته است. این افزایش احتمالا ناشی از ارزش‌­گذاری بالای بیت­‌کوین، اتریوم و سایر ارزهای دیجیتال بوده است. بخش ICO به دلیل اعمال و اقدامات متقلبانه، بدنام است. اشکال رایج کلاهبرداری شامل حملات اسکم و فیشینگ است و پیش­بینی و پیشگیری از ICOهای تقلبی نیز کاری دشوار است. گستردگی کلاهبرداری، به فقدان قوانین و مقررات مربوط می­‌شود، که باعث شده فعالیت­‌های متقلبانه آسان‌­تر شود و عدم اطمینان را نیز برای سرمایه‌­گذاران افزایش دهد. به دلیل ریسک بالای سرمایه­‌گذاری در ICOها، چندین نهاد قانونی (از جمله در چین) ICOها را ممنوع کرده یا (همچون ایالات متحده و آلمان) هشدارهای احتیاطی برای سرمایه­‌گذاران صادر کرده‌­اند. با این‌حال به دلیل ماهیت جهانی و دیجیتالی ICOها، نظارت و کنترل بر ICOها و کاهش تقلب در آن‌ها بسیار دشوار است، به‌ویژه به این دلیل که سرمایه­‌گذاری­‌ها می‌توانند به سرعت مکان خود را تغییر دهند. در هر حال برخی کشورها در حال ایجاد شرایط و محیط مناسب برای ورود NFTها هستند و سعی در جذب آن‌ها دارند، اما کشورهای دیگری ممکن است NFTها را کاملاً ممنوع کنند.