معرفی
امروزه موضوع اقتصاد دانشبنیان و گسترش آن، به صورت روزافزون مورد توجه کشورهای مختلف در سطح جهان قرار گرفته است. سازمانهای بینالمللی، جهت تبیین هر چه بیشتر موضوع اقتصاد دانشبنیان، تعاریف مختلفی ارائه نمودهاند. به طور مثال بانک جهانی اقتصاد دانشبنیان را این‌گونه تعریف میکند:
سازمان همکاری اقتصادی و توسعه، اقتصاد دانشبنیان را این‌گونه تعریف میکند:
"اقتصاد دانشبنیان اقتصادی است که بر اساس تولید و توزیع و کاربرد دانش و اطلاعات شکل گرفته و در آن سرمایهگذاری در دانش و صنایع دانش‌پایه مورد توجه خاص قرار می‌گیرد. صنایع دانشبنیان صنایعی است که در آن‌ها سطح بالایی از سرمایهگذاری به ابداع و نوآوری اختصاص می‌یابد و فن‌آوری‌های کسب شده با شدت بالایی مصرف می‌شوند و نیروی کار از تحصیلات عالی برخوردار است" (1996، OECD)
امروزه بسیاری از سیاستگذاران به دنبال آن هستند تا با رصد دقیق و به دست آوردن داده‌های به روز و متقن در هریک از شاخص‌های مهم موضوعات حیطه کاری خود، سیاستگذاری‌های خود را تقویت نموده و یا به عبارت دیگر بتوانند سیاستگذاری مبتنی بر شواهد انجام دهند. علاوه بر این، رصد وضعیت هر حوزه راهبردی و مهم از طریق داده‌های متقن و دقیق، مهم‌ترین ابزارهای آسیب‌شناسی و ارزیابی سیاست‌های قبلی و حال حاضر است که سیاستگذاران را در جهت شناسایی معضلات، تعارضات و چندگانگی سیاست‌ها به طور جدی یاری می‌دهد. در همین راستا مهم‌ترین اهدافی که در زمینه رصد حوزه‌ها مدنظر قرار می‌گیرد عبارت است از :
- تحلیل کمی و کیفی داده‌ها
- ارزیابی سیاست‌های به کار گرفته شده
- ارائه پیشنهادهای سیاستی
سیاستگذاری در قرن بیست و یکم، نیازمند شواهد متقن، ارزیابی اثرات و پایش و ارزیابی کافی است. یک توصیه علمی باید مستقل از هر گونه تمایلات نهادی و سیاسی، شواهد و دیدگاه‌ها را از رویکردهای مختلف جمع آوری نموده و از شفافیت آن مطمئن شود(2015، EU).
سياست گذاري مبتني برشواهد به عنوان رويكردي جديد به چرخه‌ی سياست گذاري عمومي در بسياري از كشورها رواج يافته و بر اين فرض استوار است كه تصميم هاي سياسي بايد در كنار استفاده از قضاوت‌ها و نظرسنجي ها با شواهد در دسترس و بر پایه يك تجزيه و تحليل منطقي اتخاذ شوند. يكي از شواهد مهم در اين رويكرد ،آمار و اطلاعات است. بر اين اساس، آمار مي‌تواند در صورت دقت و صحت، كيفيت و ظرفيت سياست گذاري ملي را ارتقاء دهد. يكي از مهم ترين شواهد تأثيرگذار بر سياست گذاري در بخش عمومي، آمار و مدل هاي آماری موجود است. آمار و اطلاعات دقیق ستاده‌ها سیاستی به ویژه در گام ابتدایی سیاستگذاری را تحت تاثیر قرار می‌دهند. آمار و اطلاعات شواهدی هستند که سیاست‌ها بر مبنای آن‌ها ساخته می‌شوند و به شناسایی نیازها و هدفگذاری کمک می نمایند. بدون آمار خوب فرایند توسعه نابینا است، سیاستگذاران نمی توانند از اشتباهات خود بیاموزند و دولت نمی تواند توقع پاسخگویی داشته باشد (نامداریان، 95).
حوزه اقتصاد دانشبنیان، از آن جا که حوزه‌ای نوپا نسبت به بسیاری از حوزه‌های دیگر است، به صورت ویژه نیاز به رصد و پایش وضعیت شاخص‌ها و سیاست‌ها و اقدامات دارد. برهمین مبنا لازم است تا به صورت سالانه این موضوع در دستور کار معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری به عنوان نهاد اصلی پیگیری اقتصاد دانش بنیان در کشور باشد.
در طرح حاضر، پژوهشکده سیاستگذاری دانشگاه صنعتی شریف، برپایه تجربیات و همکاری‌هایی پیشین خود با معاونت علمی و فناوری همچون تهیه سالنامه علم، فناوری و نوآوری در سال 93 و همچنین راه اندازی رصدخانه مهاجرت ایران در سال 97 به دنبال آن است تا ضمن ارائه تصویری روشن و شفاف از وضعیت کشور در اقتصاد دانش بنیان، در طراحی راهکارها و اقدامات سیاستی پیشنهادی نیز با معاونت همکاری نماید. باید توجه داشت خلاء چنین فعالیتی در کشور سبب شده است تا پروژه‌های تحت حمایت سایر کشورها همچون پروژه ایران 2040 دانشگاه استنفورد، تبدیل به منبع اطلاعاتی برای بسیاری از جهانیان گردد. انتظار می‌رود با انجام این پروژه، این خلا به نحو احسن مرتفع گردد و سالنامه‌های موضوعی ایران، تبدیل به مرجع اصلی بینالمللی جهت اطلاع جهانیان از وضعیت ایران گردد.
این پروژه از سه بخش تشکیل شده است تولید محتوا، پلتفرم نمایش آنلاین، و بسته رسانه‌ای.
